Ð£Ð³ нь манайд Хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг тогтоох тухай хууль бий л дээ. Гэвч ажилгvй иргэд амьдралаа залгуулахыг тулд ихэвчлэн кафе, ресторанд ажил олгогчийн санал болгосон хєдєлмєрийн хєлсийг авч байна. Ажил олгогчдын єгч байгаа хєдєлмєрийн хєлс нь хуулинд заасан хэмжээнээс харьцангуй бага юм. Хувийн компанид ажил эрхэлж байгаа Ñ…vн авч байгаа цалингаа чамласан тохиолдол тэдэнд ихэвчлэн ажлаас халагдах хууль л vйлчилнэ.

Тиймээс ажил олгогчийн єгч байгаа цалинг vг дуугvйхэн авч амьдралаа залгуулахаас єєр зам vгvй билээ. Харин тун удахгvй Хєдєлмєрийн хєлсийг сарын цалингийн доод тvвшингээр тогтоож байсан vе ар хоцрох нь байна. Єнгєрсєн хаврын чуулганаар хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг цагаар тооцон олгож байхаар хуульчилж єглєє. Иргэдийн нэг цагийн ажлын хєлсєндєє авах доод хэмжээг тогтоосноор ажил олгогчдоор хєдєлмєрийн хєлсєє шударгаар vнэлvvлэх боломж бvрдэж байгаа юм.

Хєдєлмєрийн гэрээ болон хєлсєєр ажиллах гэрээ, тэдгээртэй адилтгах бусад гэрээнд баримтлах цагийн vндсэн цалингийн доод хэмжээг тогтоохтой холбогдсон харилцааг зохицуулах зорилготой юм. Уг хуульд ємнє Хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээний тухай хуулиас ялгаатай гурван гол єєрчлєлтийг агуулсан. Юуны тvрvvнд 1998 онд баталсан Хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээний тухай хуулиар хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг тогтоохдоо ажил олгогчдын болон нийт ажилтны эрх ашгийг тєлєєлєх улсын хэмжээний байгууллагын саналыг харгалзан Засгийн газар тогтоодог байжээ.

Харин шинэчлэн найруулсан тєслєєр хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг Засгийн газар, ажил олгогчийн болон ажилтны эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг тєлєєлєн хамгаалах улсын хэмжээний байгууллагын тєлєєлєл бvхий Хєдєлмєр, нийгмийн зєвшлийн гурван талт vндэсний хороо тогтоохоор болж байгаа юм. Хєдєлмєрийн тухай хуулинд "Хєдєлмєр, нийгмийн зєвшлийн гурван талт vндэсний хорооны эрх vvргийг тусгасан байдаг бєгєєд Засгийн газрын дэргэд байгуулагдсан, дvрмийг нь Засгийн газраас баталдаг, орон тооны бус байгууллага байна" гэж заажээ.

Иймээс энэ хуульд Хєдєлмєр, нийгмийн зєвшлийн гурван талт vндэсний хороо нь хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг тогтоох, шинэчлэх тухай тогтоол гаргах эрхтэйг тусгаж єгсєн байна. Урьд нь хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг жилд нэгээс доошгvй удаа шинэчлэн тогтоодог байжээ. Энэ удаад эдийн засгийн хямралын болон бусад онцгой байдлын нєхцєлд тогтвортой байлгах зэргээр уян хатан тогтоохын тулд хоёр жилд нэг удаа тогтоохоор хуульчилсан байна.

Хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг тогтоох, єєрчлєх саналыг Хєдєлмєр, нийгмийн зєвшлийн гурван талт vндэсний хороонд тєлєєлєл бvхий аль нэг тал, эсхvл талууд хамтран гаргах, улс орныг бvхэлд нь хамарсан эдийн засгийн хямрал, гамшгийн болон онцгой байдлын нєхцєлд нийтийн эрх ашгийн vvднээс хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг тодорхой хугацаанд тогтвортой байлгах, нийгмийн хамгааллын бусад арга хэмжээтэй хослуулан тvр хугацаагаар бууруулан мєрдєх саналыг Засгийн газар гаргаж байх юм байна.

Тvvнчлэн Хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг ажил олгогчийн болон ажилтны эрх ашгийг тєлєєлє хамгаалах салбарын байгууллагууд харилцан тохиролцож, салбар болон салбар дундын хэлэлцээрээр Хєдєлмєр, нийгмийн зєвшлийн гурван талт vндэсний хорооноос тогтоосон хэмжээнээс нэмэгдvvлэн тогтоож болохоор тусгажээ. Улсын хэмжээнд хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг Хєдєлмєр, нийгмийн зєвшлийн гурван талт vндэсний хороо тогтоож байгаа байна. Шинэчилсэн хууль дахь салбар болон салбар дундын хэлэлцээрээр хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг нэмэгдvvлэн тогтоож болох заалт нь энэ хуулийн гол єєрчлєлт болж байгаа юм байна. Хєлсєєр ажиллах гэрээний дагуу ажил гvйцэтгэж байгаа ажиллагч, ажиллуулагчийн тухайд хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээг хэрэглэж байх тухай зохицуулалт хийж єгсєн байна.

Харин хуулийн хэрэгжилтэд мэргэжлийн хяналтын байгууллага, ажил олгогчийн болон ажилтны эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг тєлєєлєн хамгаалах улсын хэмжээний байгууллага эрх хэмжээнийхээ хvрээнд хяналт тавих юм. Хєдєлмєрийн хєлсний доод хэмжээнээс доогуур vндсэн цалин олгосны улмаас ажилтанд учирсан хохирлыг ажил олгогч бvрэн нєхєн тєлєх зэргээс гадна торгуулийн хэмжээг єндєр тогтоосон нь ємнє vйлчилж байсан хуулиудаасаа ялгарч байгаа.

Н.Энхлэн

Эх сурвалж: Оллоо.мн